Tag: ประวัติศาสตร์

“สงวน โชติสุขรัตน์” นั้นเป็นนักประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่ศึกษาและสนใจค้นคว้าความรู้อันเกี่ยวเนื่องกับประวัติศาสตร์ทั่วไปอย่างมากโดยเฉพาะเรื่องราวในประวัติศาสตร์ท้องถิ่นทางภาคเหนือ ซึ่งในที่นี้เราอาจกล่าวได้ว่าท่านเป็นคนหนึ่งที่ศึกษาและนำเสนอความรู้นั้นออกมาเป็นงานในรูปของสารคดีที่ดีเด่นและน่าสนใจยิ่ง “ประวัติศาสตร์ถิ่นเหนือ กับเรื่องอื่นๆ” เป็นเกร็ดประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจ ซึ่งคุณสงวน ได้เขียนและตีพิมพ์ลงเป็นชิ้นในนิตยสารและหนังสือพิมพ์มาก่อนก่อนจะถูกนำมารวมเล่มอีกครั้งในภายหลัง โดยหลักแล้วเรื่องราวที่ปรากฏเป็นเรื่องราว ทั้งประวัติศาสตร์และตำนานของทางภาคเหนือ ทั้งนี้ รวมไปถึงการวิเคราะห์เอกสารตำนานต่างๆ ที่ท่านได้สังเกตและศึกษามา…. ประวัติศาสตร์ถิ่นเหนือ กับเรื่องอื่นๆโดย สงวน โชติสุขรัตน์สำนักพิมพ์ศรีปัญญา

… งานวิชาการด้านฟิลิปปินส์ศึกษาในโลกวิชาการภาษาไทยที่ผ่านมา โดยเฉพาะการศึกษาประวัติศาสตร์ฟิลิปปินส์ ส่วนใหญ่มักเดินตามตำราประวัติศาสตร์กระแสหลักของฟิลิปปินส์ บ้างก็ละเลยข้อถกเถียงในวงประวัติศาสตร์ของฟิลิปปินส์ กระทั่งไม่สนใจที่จะหยิบของงานประวัติศาสตร์แนววิพากษ์ของนักประวัติศาสตร์ฝ่ายซ้ายมาพิจารณาว่างานเหล่านั้นกำลังนำเสนอข้อถกเถียงหรือคำอธิบายประการใด บางคนอาจไม่ทันได้ตระหนักด้วยซ้ำว่างานต่างๆ ที่ตัวเองหยิบมาใช้นั้นดำเนินอยู่ในแนวทางอันแตกต่างชนิดอยู่ร่วมโลกกันได้ยากและกำลังห้ำหั่นกันอยู่ “ประวัติศาสตร์นิพนธ์ฟิลิปปินส์กับชะตากรรมของชาติ: อาการตาสว่างกับอารมณ์ค้างแบบหลังอาณานิคม” เป็นหนังสือที่ไม่เพียงแต่จะเผยให้เห็นข้อถกเถียงของเหล่านักประวัติศาสตร์ฟิลีปีโนที่พยายามก้าวให้พ้นจากประวัติศาสตร์แบบเส้นตรงและสถาปนาความทรงจำร่วมของชาติขึ้นมาใหม่เท่านั้น หากแต่ยังเผยให้เห็นถึงการขับเคี่ยวต่อสู้กันในวิถีการครอบงำและการผลิตสร้างความรู้ทางประวัติศาสตร์ ตลอดจนการสร้างจิตสำนึกร่วมทางประวัติศาสตร์ชาติให้กับพลเมืองฟิลิปปินส์ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งในหมุดหมายสำคัญที่จะช่วยสร้างความเข้าใจต่อการสร้างประวัติศาสตร์แห่งชาติ อย่างน้อยก็ต่อชาติในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้….. ประวัติศาสตร์นิพนธ์ฟิลิปปินส์กับชะตากรรมของชาติ: อาการตาสว่างกับอารมณ์ค้างแบบหลังอาณานิคมโดย สิริฉัตร รักการสำนักพิมพ์ Illuminations Editions

การศึกษาประวัติศาสตร์เมืองในอดีต ถ้าไม่ศึกษาเรื่องของสถานที่ใดสถานที่หนึ่ง ก็มักจะศึกษาศูนย์กลางของอาณาจักรต่างๆ เพื่อชี้ให้เห็นว่าพื้นที่ตรงนั้นเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์แห่งชาติอย่างไร แต่การศึกษาในหนังสือเล่มนี้นั้นสนใจการเติบโตและการเสื่อมถอย และโอกาสแห่งการพลิกฟื้นของเมืองที่เต็มไปด้วยพลวัตรของความสัมพันธ์ของคนในพื้นที่กับความสะมพันธ์ของอำนาจนอกพื้นที่ และบ่อยครั้งการเปลี่ยนแปลงทิศทางจากการพัฒนาในระดับชาติมีผลต่อความมั่งคั่งและเสื่อมถอยของพื้นที่อยู่ไม่น้อย…. “น้ำวัง รถไฟ ไฮเวย์ ประวัติศาสตร์ลำปางสมัยใหม่” นับเป็นชีวประวัติเมือง (urban biography) ที่เต็มไปด้วยสีสัน และทำให้คำว่าสถานที่ (place) นั้นไม่ติดกับวัตถุหรือสถาปัตยกรรมชิ้นใดชิ้นหนึ่ง แต่คือพลวัตรของพื้นที่ ชุมชน และสถาบันทางการเมืองต่างๆ ในพื้นที่ เช่น เทศาภิบาล จังหวัด และเทศบาล รวมไปถึงสถาบันทางสังคมในพื้นที่————ส่วนหนึ่งจากคำนำเสนอ โดย พิชญ์ พงษ์สวัสดิ์ น้ำวัง รถไฟ ไฮเวย์ ประวัติศาสตร์ลำปางสมัยใหม่โดย ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์

ในอดีตที่ผ่านมา มีการศึกษาเกี่ยวกับ “กลุ่มเลือดสีน้ำเงิน” หรือคณะผู้ก่อการ “กบฏบวรเดช” มาแล้วไม่น้อย แต่เป็นที่น่าสนใจว่า การให้ความหมายกลุ่ม “เลือดสีน้ำเงิน” เหล่านี้ ในบางกรณีเป็นการให้ความหมายที่ตรงกันข้ามกันอย่างสิ้นเชิง บางคราวมีผู้เสนอว่า คณะผู้ก่อการฯ เหล่านี้ พยายามต่อสู้เพื่อสถาปนาระบอบประชาธิปไตยอย่างแท้จริง ในอีกคราว งานเขียนทางประวัติศาสตร์บางชิ้นกลับทำให้ “กลุ่มเลือดสีน้ำเงิน” หรือพวก “น้ำเงินแท้” กลายเป็นพวก “ปฏิปักษ์ปฏิวัติ” ที่ต้องการรื้อฟื้นระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์… “เลือดสีน้ำเงิน ซ้ายไม่จริง ขวาไม่แท้ และประชาธิปไตยในอุดมคติ” เล่มนี้ เริ่มต้นจากการตั้งข้อสงสัยต่อกลุ่มอดีตกบฏบวรเดชที่ผ่านการเป็นนักโทษการเมืองร่วมกัน และมักถูกติดป้ายชื่อว่าเป็น “อนุรักษนิยม” หรือ “นักประชาธิปไตย” โดยมุ่งสืบสาวพัฒนาการทางความคิดของนักโทษคดีกบฏบวรเดชบางราย โดยเริ่มตั้งแต่ตอนที่พวกเขามีชีวิตอยู่สมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ไล่มาถึงทศวรรษ 2500 เพื่อหาคำตอบว่าแท้จริงแล้วความคิดของคนกลุ่มนี้ ไม่ว่าจะเป็นความคิดทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม หรืออุดมการณ์เป็นอย่างไร… เลือดสีน้ำเงิน ซ้ายไม่จริง ขวาไม่แท้ และประชาธิปไตยในอุดมคติโดย ปฐมาวดี วิเชียรนิตย์สำนักพิมพ์มติชน

รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นช่วงเวลาที่สยามประสบกับการเปลี่ยนแปลงในหลายๆ ด้าน ทั้งการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม อีกทั้งเป็นช่วงเวลาที่อิทธิพลของชาติตะวันตกส่งผลให้ราชสำนักสยามเกิดการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “ราชสำนักฝ่ายใน” ดินแดนหลังกำแพงสูงที่ถูกปิดกั้นด้วยขนบธรรมเนียมประเพณี และกฎระเบียบที่สืบทอดมาอย่างยาวนาน… ราชสำนักฝ่ายในสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นราชสำนักที่ปรากฏสีสัน เรื่องราว และบทบาทสตรีมากที่สุดสมัยหนึ่ง อันเนื่องมาจากยุคสมัยแห่งการปฏิรูปการปกครองและอิทธิพลตะวันตก สตรีในราชสำนักที่นอกจากจะแสดงบทบาททั้งในฐานะภรรยาและมารดา จึงยังแสดงบทบาทของผู้นำในด้านสังคม วัฒนธรรม การตกเป็นเครื่องมือทางอำนาจ หรือแม้กระทั่งบทบาทผู้นำด้านการเมืองการปกครองอันเป็นเขตหวงห้ามของสตรีเสมอมา… “การเมืองในราชสำนักฝ่ายใน สมัยรัชกาลที่ 5” เล่มนี้ มุ่งเผยให้เห็นเรื่องราวชีวิตเร้นลับของเหล่าอิสตรีที่เต็มไปด้วยความรัก แรงปรารถนา อำนาจ การเมือง และสายสัมพันธ์ ระหว่าง “ภรรยาเจ้า” และ “พระภรรยา” ที่ต่างช่วงชิงความเป็นใหญ่เหนือสตรีทั้งมวล… การเมืองในราชสำนักฝ่ายใน สมัยรัชกาลที่ 5โดย ฉัตรดาว ลีเชวงวงศ์สำนักพิมพ์มติชน